Dünya'da Bakır Üretimi ve Bakır Fiyatlarını Etkileyen Unsurlar

Gerek kolay işlenebilir bir metal olması gerekse bol miktarda rezervinin bulunması nedeniyle bakır insanlık tarihi boyunca en önemli metallerden bir tanesi olmuştur. Bakırın tercih nedenlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz;

·         Dünya üzerinde birçok bölgede yer aldığı için ulaşımının kolay olması.

·         Gümüşten sonra ikinci en iyi iletken metal olması.

·         Diğer metallerle karıştırılarak alaşımlar(pirinç, tunç gibi) yapması ve bu alaşımların endüstri üretiminde kullanılması.

Bu özellikleri nedeniyle bakır birçok alanda kullanılmaktadır. Bu kullanım alanlarından bazıları şunlardır;

·         Elektrik ve elektronik sanayii: Elektriği ileten en iyi ikinci metal olması bakırın bu alanda temel kullanım maddesi olmasına neden olmuştur. En iletken olan gümüşün kullanılmama sebebi ise bakıra göre fiyatının oldukça yüksek olmasıdır.

·         İnşaat sanayii: İnşaatlarda kiriş ve yüzeyleri güçlendirme amacıyla kullanılır.

·         Ulaşım sanayii

·         Kimya

·         Kuyumculuk: Kolay işlenebilir bir maden olması ve rezervinin fazla olması bu sektörde kullanımına imkan verir.

·         Boya sanayii

Dünya’da Bakır Üretimi ve İthalatı

Dünya’da ki bakır üretimine baktığımızda Şili’nin büyük bir farkla başı çektiğini görüyoruz. Bu nedenle Şili’de yaşanan gelişmeler bakır fiyatlarında oldukça etkili olabiliyor. Özellikle deprem kuşağında olan bir ülke olan Şili’de ki herhangi bir gelişme bakır fiyatlarına doğrudan etki edebiliyor. Türkiye ise 2012 verilerine göre bakır üretiminde dünyada 21. Sırada yer alıyor.

Bakır ithalatında ise sanayi üretimine ağırlık veren ülkelerin ön plana çıktığını görüyoruz. Son on yılın büyüme şampiyonu Çin bu alanda en önde.

Bakırın Fiyatlanması ve Bakır Fiyatlarını Etkileyen Unsurlar

Bakır değerlemede kullanılan ölçüm birimi libre(pound)’dir. 1 libre yaklaşık olarak 0,453 kilograma denk gelmektedir. Dünya piyasasında bakırın fiyatlaması en konvertibl(serbestçe dövize çevrilebilen) para birimi olan Amerikan Doları üzerinden yapılmaktadır.

Bu nedenle Amerikan Dolar’ında yaşanan hareketlilik bakır fiyatlarını direkt etkilemektedir. Son zamanlarda bakır fiyatlarında yaşanan düşüşün en önemli nedenlerinden bir tanesi, ABD Merkez Bankası(FED)’nın uygulamakta olduğu faiz artırım politikası olduğunu söyleyebiliriz.

Bakırda Şili ve Çin Etkisi

Fiyatları etkileyen bir diğer unsur ise her finansal üründe olduğu gibi arz ve talep yönlü etkidir. Arz tarafında büyük farkla dünyanın en büyük üreticisi konumunda olan Şili’de yaşanan gelişmeler fiyatlar üzerinde oldukça büyük etkilere neden olabiliyor. Deprem kuşağında yer alan Şili’de yaşanan büyük depremlerinde bakır üretimini sekteye uğratma endişeleri nedeniyle bakır fiyatlarını doğrudan hareketlendirebiliyor. Örneğin 2010 yılında Şili’de gerçekleşen 8,8 büyüklüğündeki deprem bakır fiyatlarında yüzde 6,2’lik yükselişe neden olmuştu. 2015 yılındaki 8,3’lük depremde ise yüzde 1,1’lik artış görülmüştü.

Talep tarafında ise son 10 yılda dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi olan Çin yer alıyor. Son zamanlarda Çin’in alıştığımız büyüme rakamlarından uzaklaşması bakır fiyatları üzerinde düşüş baskısını artıran unsurlardan bir tanesi

Bakırın İşlem Gördüğü Piyasalar

Bakır fiziki işlemlerde oldukça yaygın kullanılan bir metal olduğu için spot piyasada alıcıların ve satıcıların buluşması mümkündür. Ancak spot piyasada işlem yapabilmek için yüksek miktarda bakırınızın olması gerekmektedir. Bu durumda saklama alanı bulmakta zorlanılabilir. Bunun yerine vadeli işlem piyasaları bize bakırda işlem yapma imkanı sunmaktadır. Dünya’da bakır vadeli kontratları organize bir piyasa olan New York Mercantile Exchange(NYMEX) üzerinden işlem görmektedir. Aynı zamanda tezgah üstü (OTC) bir piyasa olan Forex piyasasında da bakır işlemleri yapılmaktadır.