ENERJİ
·
Yıllık bazda Petrol %57, kömür %191, Doğalgaz
%267 fiyat artışı gösterdi. (-)
·
Doğalgaz çevrim santralleri ve kömüre dayalı
termik santrallerde üretim azalıyor. (-)
·
Türkiye’deki elektrik kurulu gücü 98,5 bin
Megavat bunun 10 bin megavatı rüzgar, 9 bin megavatı kömürden karşılanıyor. (+)
Yorum:
Enerji sektöründe sert fiyat artışlarından kaynaklı negatif görünüm mevcut
ancak kömür ve doğalgaz fiyatlarındaki yükseliş yenilenebilir enerji tarafını
cazip hale getiriyor.
İNŞAAT
ve KONUT
·
Konut satışları Ağustos’ta %17 gerileme gösterdi.
(-)
·
Bina inşaatı maliyet endeksi %45,2 arttı. (-)
·
Çimento fiyatlarında %57,3’lük artış nedeniyle
Ticaret bakanlığı 4 Eylül’de çimento ve klinker ihracatına sınırlama getirdi. (+)
·
Temmuz’da konut fiyatları yıllık bazda %10,2 artış
gösterdi. Maliyet etkisi nedeniyle yılın geri kalanında da artışın devam etmesi
bekleniyor. (nötr)
Yorum:
Maliyetlerdeki artış fiyatların yukarı gitmesine neden olurken, bu durum
satışların düşüşü olarak yansıyor. Aynı zamanda yüksek faiz oranları sektör
için olumsuzluk yaratıyor.
OTOMOTİV
·
Otomobil ve hafif ticari araç satışları Temmuz’da
%45,3, Ağustos’ta %5 düşüş gösterdi yıllık olarak. (-)
·
Ağustos’ta otomobil ihracında güçlü yükseliş
var. Ancak Avrupa’da talep pozitif yönde devam etmesine rağmen yavaşlama
mevcut. (-)
·
Mikroçip siparişlerinin teslim süreleri giderek
uzuyor. Bu sorunun 2022 yılının ilk yarısına kadar devam etmesi bekleniyor. (-)
Yorum:
Yurtiçi satışlarda yaşanan düşüş ve özellikle mikroçip tedarikinde yaşanan
sıkıntılar sektörü olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor.
DEMİR-ÇELİK
·
Konut, beyaz eşya ve otomotiv sektöründe yaşanan
yavaşlama, ham çelik üretimini de yavaşlatıyor. (-)
·
Demir-çelik ihracatında %15,9 artış meydana
geldi. (+)
·
Demir cevherinin yılın ilk 8 ayında %50 artış
göstermesi Çin hükümetinin fiyatları kontrol altında tutmak için çelik
üretimine yönelik sınırlamalar getirmesine neden oldu. (-)
Yorum:
Yurt içinde yaşanan talep azalması yükselen ihracat ile dengeleniyor. Ancak Çin
hükümetinin fiyatları kontrol altında tutma çabası sektör için negatif.
LOJİSTİK
·
Havayolu yolcu trafiği %10,2, havayolu yük
trafiği %21,6 yıllık artış gösterdi. (+)
·
AB ülkelerinin imzaladığı yeşil mutabakat
çerçevesinde karbon salınımı 2030’da %50, 2050’de %0’a indirilmesi öngörülüyor.
Türkiye’de bu programa uygun olarak yurt içi taşımada kara yolunun ağırlığını
azaltarak deniz ve demir yolu taşımacılığının payının artırılması gerekiyor.(+)
Yorum: Son
gelen veriler ve yeni AB programı nedeniyle sektörde görünüm pozitif ancak
artan vaka sayıları ve yeni varyantlar sektör için şu an risk oluşturuyor.
TEKSTİL-HAZIR
GİYİM
·
Üretim Haziran ve Temmuz’da arttı. (+)
·
İhracat Temmuz ayında dolar bazında %3,3 miktar
bazında %36,1 artış gösterdi. (+)
·
İç talepte Ağustos ve Eylül ayında canlanma
mevcut. (+)
·
Maliyetlerdeki artış ve en büyük ihracat pazarı
olan Avrupa’da pandeminin olumsuz etkileme ihtimali talebin yavaşlamasına neden
olabilir. (-)
Yorum:
Kurda yaşanan yükseliş ihracat rakamlarının artmasına neden oluyor. Ancak vaka
sayılarında yaşanan artış sektör için risk unsuru.
PERAKENDE
·
Satış hacimlerinde mobilya ve elektronik eşyada
belirgin düşüş söz konusu. (-)
·
İnternet satışlarında hafif yükseliş ve güçlü
duruş devam ediyor. (+)
·
AVM’lerin açılması Temmuz ayında AVM cirolarını
%51,8 artışa neden oldu. (+)
·
Tüketici kredilerinde yapılan düzenleme ile 50
bin TL’ye kadar olan kredilerin vadesinin 36 aydan 24 aya indirilmesi ve alım
gücünde yaşanan düşüş satışlarda aşağı yönlü baskıya neden olabilir.(-)
Yorum:
Mobilya ve elektronik eşya satışlarında yaşanan düşüş ve kredi vadelerinin
düşürülmesi sektör için negatif etkiye neden oluyor. Sektörde internet
satışlarının güçlü kalmaya devam etmesi bu yönde yatırımı olan şirketleri
ayrıştırabilir.
BEYAZ
EŞYA
·
Çip tedarik sorununu arz kısıtına neden oluyor. (-)
·
Pandemi sürecinde ertelenen talebin devre
girmesi fiyat artışına neden oldu. (-)
·
Fiyatlarda yaşanan yükseliş tüketici talebini
olumsuz yönde etkiliyor. (-)
·
BDDK’nın elektronik eşya alımlarında taksit
sayısını sınırlandırması ve yükselen fiyatlar Ağustos’ta yurt içi satışların
%8,2 azalmasına neden oldu. (-)
·
Küresel ölçekte yaşanan konteyner krizi, üretim
ve lojistik süreçlerini olumsuz yönde etkilemesi ihracatın adet bazında %16,3
gerilemesine neden oldu. (-)
Yorum: Çip
tedarikinde yaşanan sorunlar ve taksit sayılarının düşürülmesi, artan
fiyatlarla birleştiğinde şu anda sektör için negatif görünümün hakim olmasına
neden oluyor. Mikroçip sorunun yakın vadede çözülmeye uzak olması sektördeki
baskının devam etmesine neden olabilir.
TURİZM
·
Temmuz ayında yurtdışı ziyaretçi sayısının 4,4
milyon kişi ile son 22 ayın en yüksek seviyesine ulaşması ve Ağustos ayında da
4 milyon ziyaretçi gelmesi sektörde toparlanmaya neden oldu.(+)
·
2021 yılı Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yıla
göre ziyaretçi sayısı %7,3’lük artış gösterdi.(+)
·
Rusya’nın 22 Haziran, İngiltere’nin 22 Eylül
tarihlerinde Türkiye’ye yönelik kısıtlamaları kaldırması sektör için pozitif. (+)
Yorum:
Özellikle Rusya’nın 22 Haziran tarihinde seyahat kısıtlamaları kaldırması
sektörü pozitf yönde etkilerken, 22 Eylül tarihinde İngiltere’nin Türkiye’yi
kırmızı listeden çıkarması yılsonuna kadar ziyaretçi sayısında iyileşmeyi
beraberinde getirebilir. Ancak pandemi koşullarında ağırlaşma sektör üzerinde
risk unsuru olarak devam ediyor.
TARIM
·
Türkiye ekonomisi 2. Çeyrekte %21,7 büyürken,
tarım sektörü sadece %2,3’lük büyüyerek son 6 çeyreğin en düşük performansını
gösterdi. (-)
·
Temmuz ayında tarımsal girdi fiyatları aylık %2,
yıllık %29,4 artış gösterdi. (-)
·
Gübre fiyatlarında %62.4 lük artış görüldü. (-)
·
Gıda fiyatlarında reel artış Ocak ayında %8,8
iken Ağustos’ta bu oran %30,8’e yükseldi. (+)
·
Yurtiçinde işlenmemiş gıda enflasyonu uzun
zamandır %20’nin altında seyrederken, Temmuzda %25,4 Ağustos’ta %32,4
seviyesine yükseldi. (+)
·
Yükselen enerji fiyatları, olumsuz iklim
koşulları ve küresel olarak gıda fiyatlarında yaşanan artış. Gıda fiyatlarını
yukarı yönde baskılamaya devam ediyor. (+)
Yorum: Tarımsal
girdi fiyatlarında yaşanan yükseliş sektör için oldukça olumsuz. Özellikle
doğalgaz fiyatında yaşanan artış, gübrenin hammaddesi olan amonyak üretimini
maliyetli hale getiriyor. Bu durum gübre fiyatlarında ciddi artışa neden oluyor
ve gübre tedarikini zorlaştırıyor. Gıda fiyatlarındaki artış bir miktar bu
durumu dengelemeye çalışsa da sektör için genel görünüm negatif yönde.
GENEL DEĞERLENDİRME
Mevcut durumu ele aldığımızda dört sektörün diğer
sektörlerden pozitif yönde ayrıştığını söyleyebiliriz. Bu sektörler lojistik,
tekstil, turizm ve perakende. Özellikle kurda yaşanan yükseliş tekstil
sektöründe ihracatı yüksek olan şirketleri cazip kılıyor. Turizm sektöründe ise
sezonun bitmesi karlılığı azaltacaktır. Ancak İngiliz turistlerin yıl sonuna
kadar ülkemizi ziyarete devam etmeleri sektör için pozitif gelişme olarak öne
çıkıyor. Perakende sektöründe ise mobilya ve elektronik eşya yoğunluklu
firmalar risk oluştururken özellikle internet satışları güçlü olan firmaları
tercih etmek doğru olacaktır.