Sektörel Genel Bakış

ENERJİ

·         Yıllık bazda Petrol %57, kömür %191, Doğalgaz %267 fiyat artışı gösterdi. (-)

·         Doğalgaz çevrim santralleri ve kömüre dayalı termik santrallerde üretim azalıyor. (-)

·         Türkiye’deki elektrik kurulu gücü 98,5 bin Megavat bunun 10 bin megavatı rüzgar, 9 bin megavatı kömürden karşılanıyor. (+)

Yorum: Enerji sektöründe sert fiyat artışlarından kaynaklı negatif görünüm mevcut ancak kömür ve doğalgaz fiyatlarındaki yükseliş yenilenebilir enerji tarafını cazip hale getiriyor.

 

İNŞAAT ve KONUT

·         Konut satışları Ağustos’ta %17 gerileme gösterdi. (-)

·         Bina inşaatı maliyet endeksi %45,2 arttı. (-)

·         Çimento fiyatlarında %57,3’lük artış nedeniyle Ticaret bakanlığı 4 Eylül’de çimento ve klinker ihracatına sınırlama getirdi. (+)

·         Temmuz’da konut fiyatları yıllık bazda %10,2 artış gösterdi. Maliyet etkisi nedeniyle yılın geri kalanında da artışın devam etmesi bekleniyor. (nötr)

Yorum: Maliyetlerdeki artış fiyatların yukarı gitmesine neden olurken, bu durum satışların düşüşü olarak yansıyor. Aynı zamanda yüksek faiz oranları sektör için olumsuzluk yaratıyor.

 

OTOMOTİV

·         Otomobil ve hafif ticari araç satışları Temmuz’da %45,3, Ağustos’ta %5 düşüş gösterdi yıllık olarak. (-)

·         Ağustos’ta otomobil ihracında güçlü yükseliş var. Ancak Avrupa’da talep pozitif yönde devam etmesine rağmen yavaşlama mevcut. (-)

·         Mikroçip siparişlerinin teslim süreleri giderek uzuyor. Bu sorunun 2022 yılının ilk yarısına kadar devam etmesi bekleniyor. (-)

Yorum: Yurtiçi satışlarda yaşanan düşüş ve özellikle mikroçip tedarikinde yaşanan sıkıntılar sektörü olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor.

 DEMİR-ÇELİK

·         Konut, beyaz eşya ve otomotiv sektöründe yaşanan yavaşlama, ham çelik üretimini de yavaşlatıyor. (-)

·         Demir-çelik ihracatında %15,9 artış meydana geldi. (+)

·         Demir cevherinin yılın ilk 8 ayında %50 artış göstermesi Çin hükümetinin fiyatları kontrol altında tutmak için çelik üretimine yönelik sınırlamalar getirmesine neden oldu. (-)

Yorum: Yurt içinde yaşanan talep azalması yükselen ihracat ile dengeleniyor. Ancak Çin hükümetinin fiyatları kontrol altında tutma çabası sektör için negatif.

 

LOJİSTİK

·         Havayolu yolcu trafiği %10,2, havayolu yük trafiği %21,6 yıllık artış gösterdi. (+)

·         AB ülkelerinin imzaladığı yeşil mutabakat çerçevesinde karbon salınımı 2030’da %50, 2050’de %0’a indirilmesi öngörülüyor. Türkiye’de bu programa uygun olarak yurt içi taşımada kara yolunun ağırlığını azaltarak deniz ve demir yolu taşımacılığının payının artırılması gerekiyor.(+)

Yorum: Son gelen veriler ve yeni AB programı nedeniyle sektörde görünüm pozitif ancak artan vaka sayıları ve yeni varyantlar sektör için şu an risk oluşturuyor.

 

TEKSTİL-HAZIR GİYİM

·         Üretim Haziran ve Temmuz’da arttı. (+)

·         İhracat Temmuz ayında dolar bazında %3,3 miktar bazında %36,1 artış gösterdi. (+)

·         İç talepte Ağustos ve Eylül ayında canlanma mevcut. (+)

·         Maliyetlerdeki artış ve en büyük ihracat pazarı olan Avrupa’da pandeminin olumsuz etkileme ihtimali talebin yavaşlamasına neden olabilir. (-)

Yorum: Kurda yaşanan yükseliş ihracat rakamlarının artmasına neden oluyor. Ancak vaka sayılarında yaşanan artış sektör için risk unsuru.

  

PERAKENDE

·         Satış hacimlerinde mobilya ve elektronik eşyada belirgin düşüş söz konusu. (-)

·         İnternet satışlarında hafif yükseliş ve güçlü duruş devam ediyor. (+)

·         AVM’lerin açılması Temmuz ayında AVM cirolarını %51,8 artışa neden oldu. (+)

·         Tüketici kredilerinde yapılan düzenleme ile 50 bin TL’ye kadar olan kredilerin vadesinin 36 aydan 24 aya indirilmesi ve alım gücünde yaşanan düşüş satışlarda aşağı yönlü baskıya neden olabilir.(-)

Yorum: Mobilya ve elektronik eşya satışlarında yaşanan düşüş ve kredi vadelerinin düşürülmesi sektör için negatif etkiye neden oluyor. Sektörde internet satışlarının güçlü kalmaya devam etmesi bu yönde yatırımı olan şirketleri ayrıştırabilir.

 

BEYAZ EŞYA

·         Çip tedarik sorununu arz kısıtına neden oluyor. (-)

·         Pandemi sürecinde ertelenen talebin devre girmesi fiyat artışına neden oldu. (-)

·         Fiyatlarda yaşanan yükseliş tüketici talebini olumsuz yönde etkiliyor. (-)

·         BDDK’nın elektronik eşya alımlarında taksit sayısını sınırlandırması ve yükselen fiyatlar Ağustos’ta yurt içi satışların %8,2 azalmasına neden oldu. (-)

·         Küresel ölçekte yaşanan konteyner krizi, üretim ve lojistik süreçlerini olumsuz yönde etkilemesi ihracatın adet bazında %16,3 gerilemesine neden oldu. (-)

Yorum: Çip tedarikinde yaşanan sorunlar ve taksit sayılarının düşürülmesi, artan fiyatlarla birleştiğinde şu anda sektör için negatif görünümün hakim olmasına neden oluyor. Mikroçip sorunun yakın vadede çözülmeye uzak olması sektördeki baskının devam etmesine neden olabilir.

 

TURİZM

·         Temmuz ayında yurtdışı ziyaretçi sayısının 4,4 milyon kişi ile son 22 ayın en yüksek seviyesine ulaşması ve Ağustos ayında da 4 milyon ziyaretçi gelmesi sektörde toparlanmaya neden oldu.(+)

·         2021 yılı Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yıla göre ziyaretçi sayısı %7,3’lük artış gösterdi.(+)

·         Rusya’nın 22 Haziran, İngiltere’nin 22 Eylül tarihlerinde Türkiye’ye yönelik kısıtlamaları kaldırması sektör için pozitif. (+)

Yorum: Özellikle Rusya’nın 22 Haziran tarihinde seyahat kısıtlamaları kaldırması sektörü pozitf yönde etkilerken, 22 Eylül tarihinde İngiltere’nin Türkiye’yi kırmızı listeden çıkarması yılsonuna kadar ziyaretçi sayısında iyileşmeyi beraberinde getirebilir. Ancak pandemi koşullarında ağırlaşma sektör üzerinde risk unsuru olarak devam ediyor.

 

TARIM

·         Türkiye ekonomisi 2. Çeyrekte %21,7 büyürken, tarım sektörü sadece %2,3’lük büyüyerek son 6 çeyreğin en düşük performansını gösterdi. (-)

·         Temmuz ayında tarımsal girdi fiyatları aylık %2, yıllık %29,4 artış gösterdi. (-)

·         Gübre fiyatlarında %62.4 lük artış görüldü. (-)

·         Gıda fiyatlarında reel artış Ocak ayında %8,8 iken Ağustos’ta bu oran %30,8’e yükseldi. (+)

·         Yurtiçinde işlenmemiş gıda enflasyonu uzun zamandır %20’nin altında seyrederken, Temmuzda %25,4 Ağustos’ta %32,4 seviyesine yükseldi. (+)

·         Yükselen enerji fiyatları, olumsuz iklim koşulları ve küresel olarak gıda fiyatlarında yaşanan artış. Gıda fiyatlarını yukarı yönde baskılamaya devam ediyor. (+)

Yorum: Tarımsal girdi fiyatlarında yaşanan yükseliş sektör için oldukça olumsuz. Özellikle doğalgaz fiyatında yaşanan artış, gübrenin hammaddesi olan amonyak üretimini maliyetli hale getiriyor. Bu durum gübre fiyatlarında ciddi artışa neden oluyor ve gübre tedarikini zorlaştırıyor. Gıda fiyatlarındaki artış bir miktar bu durumu dengelemeye çalışsa da sektör için genel görünüm negatif yönde.

 

GENEL DEĞERLENDİRME

Mevcut durumu ele aldığımızda dört sektörün diğer sektörlerden pozitif yönde ayrıştığını söyleyebiliriz. Bu sektörler lojistik, tekstil, turizm ve perakende. Özellikle kurda yaşanan yükseliş tekstil sektöründe ihracatı yüksek olan şirketleri cazip kılıyor. Turizm sektöründe ise sezonun bitmesi karlılığı azaltacaktır. Ancak İngiliz turistlerin yıl sonuna kadar ülkemizi ziyarete devam etmeleri sektör için pozitif gelişme olarak öne çıkıyor. Perakende sektöründe ise mobilya ve elektronik eşya yoğunluklu firmalar risk oluştururken özellikle internet satışları güçlü olan firmaları tercih etmek doğru olacaktır.